Có thể "tu từng chữ" NHÂN, ĐỨC, TRÍ, NHẪN,..... được hay không ?

Chào bạn không yêu cầu rõ phải hiểu các khái niệm NHÂN, ĐỨC, TRÍ, NHẪN,... trên quan điểm nào: quan niệm nguyên gốc theo Nho giáo, hay quan niệm mới hiện đại về các chữ này khi thời gian và lịch sử đã pha trộn vào các chữ này các quan điểm cổ kim.

Theo quan niệm Nho giáo do Khổng Tử đề xuất thì sự tồn tại vững chắc của một Nhà Nước phải được đảm bảo bằng nền tảng đạo đức. Con người lý tưởng trong một xã hội như thế phải là hình mẫu người "quân tử" tức là một con người có đạo đức tiêu biểu.

Con người có đạo đức đó có 5 đức tính quan trọng là: NHÂN, NGHĨA, LỄ, TRÍ, TÍN.

- Trong đó Nhân được xem như là đức tính hàng đầu và trung tâm. Nó được phác họa như là: tình cảm chân thật, ngay thẳng; hết lòng vì nghĩa; nghiêm trang, tề chỉnh; rộng lượng, khoan dung và siêng năng cần mẫn; chỉ hành động vì nhân nghĩa, đối lập với kẻ bất nhân chỉ hành động vì lợi.

- Nghĩa: chỉ làm và nên làm những việc nhằm duy trì đạo lý, lẽ phải;

- Lễ bao gồm việc thờ cúng, lễ bái và cả những quy định có tính chất pháp luật, những phong tục, tập quán và kỷ luật tinh thần của cá nhân;

- Trí: tri thức để suy xét, hành động. Một trong những điểm quan trọng của Trí là phải nắm được mệnh trời;

- Tín: việc làm nhất quán với lời nói, giữ lời

Hiểu một cách nôm na thì Nhân là hình mẫu đạo đức tổng quát, còn Nghĩa, lễ, trí, tín là các nguyên tắc sống và tri thức sống để đạt được một hình mẫu toàn diện của đạo đức nói trên. Mặt khác, thì nghĩa, lễ, trí, tín cũng là các biểu hiện của Nhân trong đời.

Chữ "giác ngộ hoàn toàn" mà bạn dùng ở đây hơi lạ, nó không thường được nhắc đến trong các quan niệm tu dưỡng đạo Quân tử của Nho gia, nó có vẻ có sự liên hệ đến các tư tưởng của đạo Phật hay Lão hơn là đạo Nho. Nếu hiểu theo quan niệm chính thống của Nho giáo thì khái niệm tu dưỡng hoàn thiện đó là đạo Quân tử (làm người) với chữ Nhân được nói ở trên.

Thực tế thì giữa lễ - nghĩa - trí - tín đều có liên quan nhất định với nhau. Người có lễ để giữ được nghĩa, ngược lại người có nghĩa thì dễ dàng đạt được tiêu chí của lễ; Có trí thì phân biệt rõ ràng đúng sai hướng người ta theo nghĩa và giữ lễ; ... Tuy vậy, muốn có một chữ Nhân đầy đủ vẫn cần phải có sự hoàn chỉnh đủ cả các đức tính nghĩa, lễ, trí, tín. Nhưng ngược lại thì khi gắng tu dưỡng được chữ NHÂN thì đã bao trùm trong đó đủ cả NGHĨA, LỄ, TRÍ và TÍN rồi.

Riêng với chữ NHẪN trong đạo Khổng cũng được nhắc đến nhiều, song nó không phải là một tiêu chí được xem xét để đánh giá đạo Quân tử. Chữ Nhẫn được xem xét như là một đức tính tốt đẹp cao quý, quan niệm về chữ Nhẫn cũng khá là khác nhau trong đánh giá của người đời. Tương tự như vậy các quan niệm về Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín trong xã hội ngày nay cũng thay đổi đi rất nhiều trong một xã hội mà tổ chức bộ máy Nhà Nước, tư tưởng cũng như xu thế của thời đại đã thay đổi về cơ bản.

Nói thêm, ở các triết học hay tôn giáo khác cũng có nói đến các khái niệm NHÂN, TRÍ và ĐỨC nhưng nó có ý nghĩa và nội dung khác biệt rất lớn, do đó thật khó mà bàn rộng ra đối với câu hỏi của bạn trong phạm vi của một câu trả lời Y!H&Đ. Mặt khác, không thể và không nên phân tích theo cách trộn nháo nhào các tri thức về các chữ này với nhau khi có sự khác nhau khá nhiều trong cách hiểu các chữ này.

Xin thứ lỗi cho sự khiếm khuyết trong trả lời, xin chào bạn.

Ngũ thường gồm có: Nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.

Khổng Tử dạy rằng người quân tử phải có đủ 5 đức này. Nghĩa là thiếu một đức thì không thành người quân tử. Mà không phải người quân tử thì có thể là tiểu nhân chẳng hạn.

Vì vậy nếu tu thì phải tu cả 5 đức.

Việc tu riêng thì chưa biết thế nào, nhưng thường thì chúng ta mải bàn luận để giải thích thế nào là "nhân", thế nào là "lễ", thế nào là "nghĩa",... và cách thực hiện như thế nào.

"Tu riêng" là tu thế nào?

Tu riêng là tu xong chữ này rồi đến chữ khác hay là chỉ tu một chữ mà bỏ qua các chữ khác? Có lẽ ở đây bạn muốn nói đến việc tu chữ nào đó mà bỏ qua các chữ khác.

Nhân: Lòng yêu thương đối với muôn loài vạn vật.

Nghĩa: Cư xử với mọi người công bình theo lẽ phải.

Lễ: Sự tôn trọng, hòa nhã trong khi cư xử với mọi người.

Trí: Sự thông biết lý lẽ, phân biệt thiện ác, đúng sai.

Tín: Giữ đúng lời, đáng tin cậy.

Đúng là không thể tu riêng được.

- Một người chỉ có chữ nhân mà không có chữ trí thì muốn làm điều thiện cũng ko được, lực bất tòng tâm, (Bác Hồ cũng nói có đức mà không có tài thì cũng như ông bụt ngồi trong chùa, không làm hại ai nhưng cũng không giúp gì được cho ai).

- Một người chỉ có chữ trí mà không có những chữ còn lại thì là có người có tài mà không có đức, không những là người vô dụng mà còn phá hoại.

- Một người có chữ lễ mà không có chữ nhân thì gọi là thứ lễ suông. Có lễ mà không có tâm thì lễ để làm gì, phải chăng là lời xu nịnh.

- Nếu chỉ có chữ tín không thôi thì cũng gọi là biết giữ lời, nhưng những lời đó là lời nào? Ví dụ như một tên cứ đưa đủ tiền là hắn giữ chữ tín giết cho bằng được người cần giết thì cũng vứt đi.

- Nếu có chữ nghĩa không thôi thì việc gì cũng phải công bằng, anh này leo lên cầu thang được thì anh kia cũng phải leo lên cầu thang được (mặc cho anh thiếu cả 2 chân đi nữa).

....

Nhưng trong ngũ thường thì chữ "nhân" quan trọng nhất. Ngoài người có "nhân" ra thì những người chỉ có 1 trong các chữ còn lại đều có thể mắc tội "bất nhân" cả. Mà đã "bất nhân" thì có lẽ không còn gì để nói nữa.

Theo tôi thì các chữ này dường như là rất gắn bó với nhau, ràng buộc nhau. Nếu ta có chữ "nhân" nghĩa là lòng yêu thương vạn vật, muôn loài, thì ta sẽ cố gắng để thể hiện lòng yêu thương đó một cách cụ thể, và muốn thể hiện được thì trước hết phải có "trí" (tức là có lực để thực hiện cái tâm của mình). Khi ta đã có chữ "trí" để phân biệt đúng sai thì ta phải làm theo lẽ phải, lẽ công bằng trong cuộc sống, vì vậy phải có chữ "nghĩa". Chữ "nhân" có chữ "nghĩa" dẫn đường để không "nhân" một cách mù quáng. Khi yêu thương ai đó, kính trọng ai đó thì phải có phương cách biểu hiện, làm cho họ thấy được rằng mình được yêu thương, mình được kính trọng... thì phải có chữ "lễ". Và nói lời thì phải giữ lấy lời, việc không giữ chữ "tín" cũng là vi phạm vào chữ "nhân", không giữ chữ "tín" có khác nào lừa dối người ta, mà lừa dối người khác thì người có "nhân" không nỡ làm như thế.

Bác Hồ cũng nói:

"Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.

Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc

Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính.

Thiếu một mùa, thì không thành trời.

Thiếu một phương, thì không thành đất

Thiếu một đức, thì không thành người."

Nói rằng giác ngộ thì hoàn hảo quá, có lẽ con người nên cố gắng vươn lên để hoàn thiện mình, nhân hết mức có thể, trí hết mức có thể, lễ hết mức có thể, tín hết mức có thể, nghĩa hết mức có thể, và không nên thiếu một đức tính nào cả.

Đọc câu trả lời của mọi người thấy rất hay. Mình rất thích bài của mua_than... . Nhưng nghe người đặt câu hỏi nói lại thấy luẩn quẩn.

Rõ ràng là người hỏi mới đang xa rời hệ tư tưởng gốc.

Người tu ở đây không phải là để có được một chữ "nhân", "trí", "tín"... tuyệt đối mà người ta tu ở đây là tu để trở thành người quân tử. Và những cái chữ đó chỉ là những điều kiện để trở thành người quân tử mà thôi.

Điều kiện cần là phải có chữ "nhân", và điều kiện đủ là phải có các chữ còn lại.

Nếu muốn tu để trở thành người quân tử thì thiếu một chữ có được không hoặc chỉ có một chữ có được không? Rõ ràng là không rồi.

Muốn muốn làm người quân tử mà bất tín thì có phải là người quân tử đâu. Những loại người không hoàn hảo trong xã hội, nhiều người cũng tu đấy chứ, họ cũng muốn làm người quân tử đấy chứ, nhưng họ không đủ ý chí và bản lĩnh để có thể có thể trở thành người quân tử, thế thôi.

Một người tự nhận là anh hùng hảo hán, tín, trí, lễ, nghĩa đầy đủ, nhưng thiếu chữ nhân thì có phải là quân tử không?

Ở đây không phải là "không thể tu từng chữ được" mà là "không thể tu từng chữ mà trở thành người quân tử được", tức là "không thể tu từng chữ mà đạt được đến mục đích của việc tu".

Còn cái việc tu riêng từng chữ lớn này ý của người hỏi muốn nói đến việc tu để làm gì? Nếu đạo Nho là tu để trở thành người quân tử, đạo Phật tu để được trở thành phật, la hán, bồ tát,... thì trở thành một ngươi tuyệt đối tín hoặc tuyệt đối trí, tuyệt đối nhân, ... thì theo tiêu chí hoặc là mục đích của tôn giáo hay hệ tư tưởng nào Nếu tu mà không có mục đích của việc tu thì có gọi là tu không?

* Còn việc chỉ có chữ trí đúng nghĩa thì có tốt không?

Người ta biết thừa đâu là đúng, đâu là sai, nhưng người ta không có chữ nhân.

Vì thế nên người ta cứ cố tình làm sai để được lợi, làm đúng thì chẳng lợi lộc gì.

Người ta thừa trí để lấp liếm, che đậy những hành động xấu của mình sao cho người ngoài vẫn thấy họ tốt.

Người ta thừa trí để làm những việc chỉ có lợi cho mình mà không ảnh hưởng đến thời cuộc, nhưng chỉ lợi cho mình thôi mà không cần làm lợi cho người khác.

Chữ trí với chữ nhân khác nhau đấy, không thể nhập làm một được.

Bạn "tamtit" và bạn "mua_thanggieng" đã có hai bài viết tuyệt vời để đáp ứng câu hỏi quá lớn của bạn. Tôi chỉ xin góp ý giống như chuyện bên lề mà thôi..

Người bình dân thì có câu "Tu nhân tích đức". Phật giáo thì có câu " Bi Trí Dũng..". Khổng giáo thì "Nhân Lễ Nghĩa Trí Tín.." Xem ra thì "tình thương" quan trọng nhứt trên đời. Đó là một món quà tuyệt vời mà đấng tạo hóa đã ban tặng cho con người. Nhưng tất cả đều là quan niệm của ngày xưa! Vũ trụ biến hóa và con người tiến bộ không ngừng. Những phát minh, những tư tưởng mới liên tục ra đời..không phải để đạp đổ, để hủy diệt những cái cũ mà là để hoàn thiện. Vậy cái chữ "Nhân" hay chữ "Bi" đã chiếm ngôi vị số 1 hơn 2.500 năm rồi vẫn là như vậy sao? Ngày xưa người ta ca ngợi lòng nhân hay lòng từ bi vì xã hội ngày xưa là một xã hội "mạnh được yếu thua". Người yếu thế thường bị chà đạp..Xã hội ngày nay đã thay đổi đi nhiều..Người yếu thế..và ngay chính những con vật đều được bảo vệ bởi luật pháp..Sự cần thiết của lòng nhân từ hay lòng từ bi đã khác hơn nhiều. Sự đóng góp để giúp đở những người khó khăn là một "bổn phận" một trách nhiệm chứ không còn là do lòng nhân..

Do đó theo tôi nghĩ chữ "Nhân" hay chữ "Bi" không còn ở vị trí số 1 nữa mà bây giờ là chữ "Trí"..một chữ trí đúng nghĩa. Một chữ trí thôi cũng đủ cho tất cả. Từ chữ trí bạn sẽ dễ dàng có được những đức tính khác..Chỉ với một điều..là một chữ trí đúng nghĩa..

Kính Chào bạn

-----------

Nhân , Đức , Trí , Nhẫn ...!

Bạn muốn Tu từng phần phải không ? Tốt quá

Chữ Nhân Thực sự là một con người đã có và

biết suy nghĩ "Đúng Sai" Một con người

thật sự, gồm đủ (Trí , Đức và nhẫn)

Chữ Đức là biết và tránh tội lỗi không

bị "Đổ nghiệp" Mà thường người ta dùng từ

(Kiệm Đức) Kiệm giống như bạn đã ý thữc

Biết để dành, để có mà chi dùng lâu dài,

Sau nầy không bị rơi vào sự túng thiếu khó

khăn, (Mọi Thứ)

Chữ Trí là sự nhận biết và thông minh ,

Thường người có trí ít bị khổ, hơn người

không trí, vì vậy muốn có trí thì phải

Rèn tâm , mà rèn là "Định tâm" Không để

tâm bị giao động, vì sự giao động quá

(Tâm) Nó giống như ngọn đèn dầu .

(Động) Nó như gió ..Gió lớn đèn sẽ bị lung

Lay, và bị tắt đi ..!

Vì vậy muốn Tu để được có trí thì phải

Thường (Định) mà trong đạo Phật dùng câu

(Giữ Tâm luôn Chánh Niệm) Không tà niệm

Chữ Nhẫn xem vậy mà rất là quan trọng ,

Bạn Đã giữ được các chữ trên mà thiếu

(Nhẫn) Điều bị thêu rụi hết ..!

tôi trích đoạn mấy câu kinh sau đây:

Phật xưa có dạy mấy lời

Rằng rừng công đức một thời trồng gieo

Lữa sân nổi dậy đốt thêu

Như chim đứt cánh như diều đứt dây

Hởi ai nghe mấy lời nầy

Phải nên tiếc đám rừng cây chăng là

Phải nên dẹp lữa cho xa

Phải nên nhẫn nhục cho qua tháng ngày

Phải nên lấp mắt ngơ tai

Phải nên chánh niệm hoài hoài nghe chăng.

--

Trích trong kinh nhật tụng ...

--

Nhưng bạn muốn Giác ngộ hoàn toàn, thì tôi

lại trích một đoạn trong câu Phạt đã dạy

trong Kinh ..(Kim Cang) Sau đây :

Trước tiên bạn phải "Hàng Phục" cái tâm

Của bạn trước, rồi sau khi đã hàng phục

được Tâm rồi,đương nhiên "An Trụ Tâm"

Hiện bày ngay sau khi bạn đã hàng phục

được Tâm .!

Tâm hồn ví như viên Kim Cương vậy , nếu

muốn viên Kim cương trong sáng , trước

tiên hảy lọc bỏ tất cả sạn cát, nhơ bơn đi

Sự trong sáng tức khắc tỏa sáng muôn màu

như ý vậy, Nhưng bạn lưu ý một điều nầy

không kém phần quang trọng là:

Luôn vô ưu hồn nhiên mà tập, chứ đừng

mong cầu, vì sự mong cầu nó nằm trong vọng

niệm: Tức là còn (Tham) Nhớ nhé

Tâm không không vắng lặng

Tập tỉnh thức hằng giờ

Hàng phục tâm cần trước

An trụ tâm đương nhiên ..!

Trí bát nhã hiển lộ

Kiến tánh ngộ khai liền .

--

Chúc bạn thật vui và thật sở cầu sở ý điều

Thành tựu nhé .. Kính Chào Bạn, thật an vui

Riêng tôi không biết nói gì hơn là post cho bạn bài này lấy từ trang NCM ;

Người xuất gia lập hạnh không chờ

Không chờ ngày tháng trôi qua mau

Không chờ tóc mây cài sương trắng

Và không chờ không chờ huyết thắm nhạt phai mờ

Người xuất gia lập hạnh dứt trừ

Dứt trừ ân ái nẻo trầm luân

Dứt trừ lòng tham và say đắm

Người quay về quay về an trú với thân tâm

Người pháp y ba mảnh

Tay bình bát dặm xa

Sống cuộc đời vô trụ

Tình yêu thương trải dài

Người đi khơi mầm sống

Thân không vướng bụi hồng

Tâm nêu cao nguồn sáng

Đem pháp lạc truyền trao

Người xuất gia lập hạnh không nhà

Không nhà xây trên đất chấp ngã

Không nhà lợp mái ngói vô minh

Và không nhà không nhà vương vấn những vui buồn

Người xuất gia lập hạnh không cầu

Không cầu đời sống trong phồn vinh

Không cầu danh vang và uy lớn

Mà mong cầu mong cầu tất cả sống an nhiên.

[vâng, chỉ còn lại tâm và thân an trú!].

Tôi tạm hiểu chữ Nhân ở đây là lòng từ bi nhân từ.

Bạn từ bi nhân từ gặp ai cũng thương nhưng mà không có TRÍ thì gọi là thương mù quáng.

Nhân từ mà thiếu chữ NHẪN thì luôn xung đột với chúng sanh, thế sao có thể nhân từ lâu dài được.

Nhân từ mà thiếu chữ ĐỨC, thương người nhưng lại sống thiếu đạo đức gây hại cho người, như vậy là thương hại.

Ngựoc lại 4 chữ kia cũng vậy, không thiếu được đâu.

Nhưng có một đều, nếu mình thấu 1 chữ thì 4 chữ kia tự nhiên bộc phát. Nếu lòng nhân từ của bạn đến đỉnh điểm thì bạn không thể nào làm đều vô đạo đức để hại người, bạn không thể nào xung đột với họ, bạn luôn suy xét để đều tốt đến với họ, như vậy 3 cái kia tự bộc phát :).

Ngược lại thì 1 trong 3 chữ kia cũng không thể thiếu các chữ còn lại.

Giác ngộ một chữ bạn nói là Thánh nhân.

Giác ngộ hoàn toàn là Phật rồi ( chữ Không)

Còn người phàm thì " Thất tình lục dục".

Cảm ơn bạn vì câu hỏi hay.

GIÁC NGỘ HOÀN TOÀN THÌ SẼ KÔ CÒN DÙNG NHỮNG CHỮ NÀY NỮA...CHỈ CÒN 1 CHỮ..LÀ CHỮ ..KHÔNG..

những chữ đó chỉ dạy cho chúng ta biết chứ kô dạy cho chúng ta giác ngộ. Giác ngộ là giác ngộ...kô ai dạy để giác ngộ..

Chào bạn

Thật ra con người đặt ra những đức tính này nhằm răn dạy cho nhân loại biết những gì là lẽ phải để sống cho có ích.Nhưng chúng đúng là rất khó để làm theo, bởi có ai chắc là đã chưa bao giờ nói dối, có ai chắc là mình đã chưa bao giờ tức giận, có ai dám bảo chưa bao giờ mình ngốc nghếch chưa?Vì con người bao gồm rất nhiều những trạng thái cảm xúc khác nhau nên chẳng thể nào mất đi đc 1 cái gì đó như lúc tức giận, lúc yếu đuối, lúc lại ngô ngố.Con người sinh ra đã như vậy rồi.Có người tu đc cái này thật nhưng vẫn thiếu cái kia nên ko thể nói chỉ tu riêng từng thứ đc, ta fải áp dụng tất cả chúng thì mới trụ vững nổi cái xã hội bon chen bây giờ, mặc dù là chả ai tu đc hết, cứ lĩnh hội đc tí nào thì tốt tẹo ấy thui!

Mình ko phải là 1 chuyên gia về Triết học vì mình chỉ học trung học cơ sở thui!

Mong bạn hiểu và chúc bạn zdui zdẻ!