Những nghịch lý của cơ chế tập trung quan liêu bao cấp?

Cơ chế quản lí kinh tế được hình thành và tồn tại nhiều năm ở Việt Nam và nhiều nước xã hội chủ nghĩa trước đây, mà đặc trưng cơ bản là nhà nước quản lí và kế hoạch hoá nền kinh tế một cách tập trung quá mức: mọi việc làm theo lệnh từ trên giao xuống (lệnh kế hoạch, lệnh giá cả, lệnh cấp phát tài chính, lệnh cấp phát vật tư, lệnh giao nộp sản phẩm...) theo quan hệ hiện vật là chủ yếu. CCQLTTQLBC trên thực tế không coi trọng sự vận d���ng các quy luật kinh tế, nhất là quy luật giá trị, các quan hệ hàng hoá - tiền tệ và thị trường, cũng như coi nhẹ hạch toán kinh doanh và trên thực tế là không xem trọng hiệu quả kinh tế. Ở Việt Nam, trong thời kì chiến tranh, cơ chế quản lí tập trung và chính sách bao cấp là cần thiết và khách quan ở mức độ nhất định. Nhưng khi chiến tranh kết thúc, trong điều kiện hoà bình xây dựng đất nước, CCQLTTQLBC không còn thích hợp, không tạo được động lực phát triển, kìm hãm các lực lượng sản xuất, làm giảm năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, hiệu quả kinh tế, làm suy yếu nền kinh tế và đẻ ra nhiều hiện tượng tiêu cực trong xã hội. Việc xoá bỏ cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp, chuyển mạnh sang cơ chế thị trường có sự quản lí của nhà nước là chủ trương cải cách có tính chất cơ bản và đã mang lại nhiều kết quả tích cực trong quá trình phát triển kinh tế và xã hội.

Nghịch lý là đồng tiền không được lưu thông tự do vì kinh tế đều thuộc quyền kiểm soát của nhà nước. Nghịch lý nữa là sức lao động không được hoàn trả bằng vật chất xứng đáng (Bao cấp ở Việt Nam). v..v...

Bản chất của bao cấp không xấu, mặc khác, nó còn tốt gấp 1000 lần xã hội hiện nay, vấn đề ở chỗ là bao cấp lúc nào mới đúng? Trong chiến tranh với Đế quốc Mỹ, miền Bắc phải sử dụng Bao cấp để tổng hợp mọi nguồn lực từ nhân dân để dồn sức cho tiền tuyến. Thử nghĩ, nếu thời gian đó mà ai cũng kò kè giữ của cho riêng mình thì lấy đâu ra "lương thực" để chiến đấu. Sau khi thống nhất đất nước, tình hình thế giới cũng có nhiều thay đổi ~~ xã hội cũng vận động theo nên Bao cấp cũng không còn phù hợp, thay vì trước kia, thu gom để tập trung cho chiến đấu, thì nay (sau giải phóng), thu gom để cá nhân bỏ túi riêng hr hr. Trước kia, người dân tình nguyện sản xuất để nuôi kháng chiến, nay khi hòa bình thì họ nghĩ, của cải đó phải nuôi mình chứ? ===> Làm ít hay nhiều, hưởng như nhau vậy thì mắc gì phải làm cho mệt. Từ đó, sản xuất ngày càng đi xuống. Mặc khác, chữ quan liêu xuất hiện, thêm chữ chủ quan với duy ý chí. Bao cấp dần xấu đi. Cuối cùng thì biến mất.

Bao cấp là xu hướng tất yếu gắn liền với đỉnh cao của CNXH, sớm hay muộn gì cũng phải gặp nó nữa. Khi đó, ý thức của con người ở mức cao nhất, làm theo năng suất và hưởng theo nhu cầu, sản xuất dư thừa đến nỗi đủ nuôi sống toàn xã hội ~~> lý thuyết